Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im. J. I. Sztaudyngera w Szklarskiej Porębie

Patron

JAN IZYDOR SZTAUDYNGER

urodził się w Krakowie 28 kwietnia 1904 roku i tam też zmarł 12 września 1970 roku. Studiował filologię polską oraz germańską na Uniwersytecie Jagiellońskim, który ukończył ze stopniem doktora. Debiutował w roku 1924 na łamach prasy jako poeta, a rok później ogłosił tom poezji pt. "Dom mój". W latach 1928-1935 był nauczycielem szkół średnich w Dębicy, Bydgoszczy i Poznaniu , potem, do roku 1939, zajmował się organizowaniem teatrów lalkowych. Podczas okupacji brał czynny udział w tajnym nauczaniu m.in. w Opatowie .

Po wojnie został wykładowcą w Państwowej Szkole Dramatycznej Teatru Lalek w Łodzi, a także redaktorem pisma "Bal u lal" . Ma na swoim koncie wiele tłumaczeń, przetłumaczył m.in.  książkę "Książę Hamburga" H. Kleista  oraz wiersze Goethego czy Horacego. Przez kilka lat Jan Sztaudynger mieszkał w Szklarskiej Porębie. Uroki okolicy opiewał w cyklu wierszy "Puch ostu". Cała jego twórczość literacka to refleksja nad pięknem przyrody, problemami egzystencjalnymi inspirowana dziełami sztuki i legendami miast. Był wielkim miłośnikiem przyrody i zwierząt.

Mieszkając w Szklarskiej Porębie nade wszystko cenił sobie spokój i ciszę, uprawiając samodzielnie przydomowy ogródek, a jego ulubionym zajęciem były wyprawy do lasu na grzyby. Inspiracją do fraszek i innych utworów literackich stały się wędrówki po górach. W czasie jednej z nich poeta zauważył, że ludzie zaśmiecają szlaki, niszcząc w ten sposób urok i świeżość górskich zakątków.
 
"W góry, w góry miły bracie,
Góra śmieci czeka na cię."
 
Od tego czasu wyruszał w góry zaopatrzony w worek, do którego zbierał śmieci.
 
"Kiedy cały naród śmieci,
Śmieciarzami muszą być poeci."
 
Zwyczaj ten był przez niego praktykowany również po przeprowadzce do Zakopanego. Nikt, tak jak on, nie docenił w swych utworach ciszy i piękna Karkonoszy.

Jan Izydor Sztaudynger przyjaźnił się z malarzem Wlastimilem Hofmanem, który wiosną 1947 roku, za namową Jana Sztaudyngera, przyjechał do Szklarskiej Poręby. Hofman napisał : "Jak się ktoś zapytuje, a to się często zdarza, co spowodowało, że znalazłem się w Szklarskiej Porębie, zawsze cytuję, że to był poeta Jan Sztaudynger."

Poznali się jeszcze w Krakowie, przed wojną, kiedy to Hofman zamieszkiwał u dziadków Sztaudyngera. Poeta zadebiutował dzięki Wlastimilowi Hofmanowi po czesku w "Divadelnich Listach" . Zachwyt dla malarstwa i osoby Hofmana znalazł pełny wyraz w dedykowanym mu wierszu "Kuźnia skrzydeł", a także w artykule "Malarz wewnętrznego blasku", w którym Sztaudynger charakteryzuje artystę, odkrywając jak duży wpływ wywarła na niego ich znajomość. Znany głównie jako fraszkopisarz, był Jan Sztaudynger poetą, satyrykiem, autorem sztuk przeznaczonych dla teatrów lalkowych i tłumaczem literatury niemieckiej.

Wiele fraszek stało się utartymi powiedzeniami w naszym języku i niekiedy powtarzając je nie mamy pojęcia, że autorem ich jest właśnie Sztaudynger.

 

Artykuły